redakcja„Sztuka współczesna i dawna. Prace na papierze”. Wybitne portrety, abstrakcje czy pejzaże nie powstają wyłącznie na płótnach, o czym będzie można przekonać się na dwóch majowych aukcjach DESA Unicum poświęconych wyłącznie pracom na papierze. Kolekcjonerzy będą mogli licytować niemal 200 cennych dzieł. Już 17 maja pod młotek trafią akwarele, gwasze i szkice autorstwa poszukiwanych i najwyżej wycenianych artystów współczesnych: Andrzeja Wróblewskiego, Tomasza Tatarczyka, Wojciecha Fangora, Tadeusza Kantora, Jerzego Nowosielskiego, Henryka Stażewskiego, Teresy Pągowskiej czy Magdaleny Abakanowicz. Dzieła tworzone na papierze przez największych twórców drugiej połowy XIX oraz pierwszej połowy XX wieku DESA zaprezentuje 19 maja. Nie zabraknie takich znakomitości, jak Jan Matejko z szkicem królowej Bony, Witkacy z kultowymi portretami czy zafascynowany Japonią Julian Fałat z nastrojowymi pejzażami i wizerunkiem ukochanej żony. Wystawione zostaną również prace Stanisława Wyspiańskiego, Leona Wyczółkowskiego oraz rzadkie dzieła Władysława Podkowińskiego, Jana Rembowskiego, Witolda Pruszkowskiego czy Apoloniusza Kędzierskiego. Aukcje poprzedzą wystawy zgromadzonych prac w siedzibie DESA Unicum przy ul. Pięknej 1A w Warszawie.
Prezentowana praca Andrzeja Wróblewskiego, jednego z najważniejszych przedstawicieli polskiej awangardy po 1945 roku, jest szkicem do słynnego obrazu „Matki (Antyfaszystki)” z 1955 roku, znajdującego się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie. Płótno zostało zgłoszone przez artystę na Ogólnopolską Wystawę Młodej Plastyki „Przeciw wojnie – przeciw faszyzmowi”, zorganizowaną latem 1955 roku w ramach V Światowego Festiwalu Młodzieży i Studentów. Pojawiło się ono również na głośnej wystawie „Andrzej Wróblewski. Waiting room”, która na przełomie 2020 i 2021 roku odbyła się w Lublanie. Szkic przedstawia pogrążoną w zadumie lub śnie dojrzałą kobietę siedzącą na krześle. Studium siedzących postaci to motyw, który Wróblewski często podejmował w swojej niezwykle popularnej do dziś twórczości.
Fascynacje kobiecością i sztuką bizantyjską przeplatają się w ciekawej pracy Jerzego Nowosielskiego „Pływaczki” z 1960 roku. Artysta w swojej twórczości począwszy od 50. XX wieku wielokrotnie podejmował temat pływających kobiet. Długie, smukłe sylwetki postaci można przypisać wpływom ikonopisarstwa, a spowijający je wysublimowany erotyzm oczarowaniem płcią przeciwną. Nowosielski mawiał, że kobiety są dla niego tajemnicą, a co za tym idzie – niegasnącym źródłem inspiracji i poszukiwań.
Rysunek był ważnym medium dla Tadeusza Kantora, artysty szczególnie poszukiwanego przez kolekcjonerów. W ofercie DESA Unicum znajduje się pochodząca z 1971 roku „Szatnia” do spektaklu Teatru Cricot 2 pt. „Nadobnisie i koczkodany” według Stanisława Ignacego Witkiewicza. Głośne inscenizacje oparte na dramatach Witkacego były jednym z flagowych projektów założonego w 1955 roku przez Tadeusza Kantora i Marię Jaremę krakowskiego Cricot 2, a sam Kantor uznawany jest za twórcę polskiego teatru awangardowego.
Liczne rysunki pozostawił po sobie Tomasz Tatarczyk. Wiele z nich było zapiskami ulotnych chwil, pejzaży oraz sytuacji. W swojej twórczości balansował między czernią a bielą, odnajdując przy tym odbicia szarości. Pozorny monochromatyzm kryje za sobą bogatą gamę barw, która poprzez kolejne nakładanie warstw buduje kontekst danej formy. Przykładem jest prezentowane przez DESA czarno-białe, tajemnicze „Czarne Wzgórze” z lat 1990/2000. Z estymacją na poziomie 120 – 200 tys. złotych jest to najdroższa praca aukcji zaplanowanej na 17 maja. Do jej najciekawszych obiektów należą również Cielaczek Teresy Pągowskiej, Kompozycja Henryka Stażewskiego z 1970 roku czy pastel Wojciecha Fangora z 1975 roku.
Aukcję prac na papierze tworzonych od drugiej połowy XIX wieku do końca pierwszej połowy XX wieku trudno wyobrazić sobie bez portretów autorstwa Stanisława Ignacego Witkiewicza, jednej z najbarwniejszych postaci Międzywojnia. W działającej w Zakopanem w latach 1925-1939 słynnej „Firmie Portretowej „S.I. Witkiewicz” stworzył on kilka tysięcy wizerunków. Na aukcji 19 maja pod młotek trafi portret Zofii Głogowskiej z 1933 roku, jeden z ostatnich wizerunków starszej córki Józefa Głogowskiego, bliskiego przyjaciela i przez kilka lat artystycznego współpracownika Witkacego. Ich przyjaźń zakończyła się nagle w 1937 roku nocnym wtargnięciem do domu inżyniera i mało kulturalnym zachowaniem Witkacego. Pochodzący z 1935 roku „Portret mężczyzny na tle pejzażu” Witkacy wykonał czasie jednego ze swoich wyjazdów na Śląsk do rodziny Krahelskich, u których przebywał od maja do czerwca tego właśnie roku. Przedstawił go na tle płonących fabryk i żółtej łuny nadchodzącego pogorzeliska. Na podobnym tle umieścił się sam artysta w słynnym „Autoportrecie” z 1939 roku.
Aukcję „Prace na papierze. Sztuka dawna” otwiera wizerunek królowej Bony Sforzy wykonany ołówkiem przez Jana Matejkę. Modelką do prezentowanego studium z lat 70. XIX wieku była zapewne Teodora Matejko, żona artysty. Jej rysy ma m.in. postać królowej Bony w „Hołdzie Pruskim”. DESA zaprezentuje również trzy prace Juliana Fałata, uważanego za najwybitniejszego polskiego akwarelistę. Pod młotek trafi portret Marii Luizy Comello, z którą Julian Fałat ożenił się w 1900 roku oraz pejzaż „Bystra”. Pracę wyróżnia silny syntetyzm, którym Fałat zafascynował się podczas wyjazdu do Japonii. Tak, jak w pozostałych obrazach tej serii, pierwszoplanową rolę ogrywa śnieg wraz z krętym strumieniem. Dalsze tło pracy jest ujęte jedynie sumarycznie. Krajem Kwitnącej Wiśni fascynował się także Leon Wyczółkowski. Prezentowany pastel „Fryz z chryzantemami” to emanacja zarówno inspiracji japońskich, jak i doniosłej roli świata przyrody w całej twórczości Wyczółkowskiego.
Stylizowane formy roślinne pojawiają się niemal w każdym ważnym dziele Stanisława Wyspiańskiego, jednego z najwybitniejszych artystów okresu Młodej Polski. Na majowej aukcji pojawi się wykonany przez niego projekt witraża przedstawiającego kwiaty irysów, jeden ze stałych motywów twórczości autora „Wesela”. Praca ta nie łączy się z konkretnym zamówieniem, dlatego może być odczytywana jako dzieło autonomiczne, rodzaj kaprysu, któremu artysta nadał formę witraża.
Odgrodzony od rzeczywistości, zamknięty świat fikcyjnej egzystencji, przepełnionej bezczasowa atmosferą emocjonalnego zobojętnienia i smutku stworzył Witold Wojtkiewicz. Tę niezwykłą, wyróżniającą go na tle polskiego malarstwa fin de siecle’u wizję artystyczną, udało mu się stworzyć pomimo niesłychanie krótkiego życia (zmarł w wieku zaledwie 30 lat). Typowe dla jego twórczości cechy ujawnia prezentowana akwarela „Matka z dzieckiem” z 1902 roku. Atrakcjami aukcji są także dzieła niezwykle rzadko wystawiane na sprzedaż: pastel „Napój spoczynku” Jana Rembowskiego, „Pejzaż z Ojcowa” Władysława Podkowińskiego, „Śmierć Anhellego” Witolda Pruszkowskiego czy „Dziewczyna z Polesia” Apoloniusza Kędzierskiego.
Odbywające się cyklicznie aukcje prac na papierze stały się ważnym wydarzeniem na dynamicznie rozwijającym się rynku sztuki w Polsce. Oferowane na nich obiekty, stanowiące bogaty przekrój dzieł tworzonych od połowy XIX wieku po okres powojenny, budzą olbrzymie zainteresowanie doświadczonych kolekcjonerów, poszukujących rzadszych i bardziej kameralnych dzieł największych artystów Polskich, wystawianych przez najznakomitsze muzea i galerie. Licytacje prac na papierze to również doskonała okazja dla osób rozpoczynających swoją przygodę na rynku sztuki. Szkice, akwarele, gwasze czy pastele takich sław, jak Wojciech Fangor, Alfred Lenica, Magdalena Abakanowicz, Roman Opałka czy Erna Rosenstein można nabyć za niższe kwoty niż tworzone przez tych artystów płótna czy rzeźby. Na majowych aukcjach prac na papierze poza poszukiwanymi nazwiskami pojawiającymi się w niemal każdej ofercie, jak Witkacy, Fałat czy Wróblewski, zaprezentujemy również obiekty niezwykle rzadkie. Wśród nich kompozycje autorstwa Jana Rembowskiego, Władysława Podkowińskiego, Witolda Pruszkowskiego czy Anny Bilińskiej – mówi Agata Szkup, prezes DESA Unicum.
Aukcjom towarzyszą wystawy w siedzibie DESA Unicum przy ul. Pięknej 1A dostępne w godz. 11-19 (poniedziałek-piątek) i 11-16 (sobota):
Prace na Papierze. Sztuka Współczesna – do 17 maja
Prace na Papierze. Sztuka Dawna – do 19 maja.